Een jeugdauteur die aan zijn pr wil werken, moet tegenwoordig een dubbeltalent zijn: hij moet niet alleen goed de pen kunnen voeren, hij moet ook over de gave van het gesproken woord beschikken. Nu heb je die gesproken woorden in alle maten en gewichten. Sommige schrijvers zitten met één been in de toneelwereld en kiezen ook in het lezingencircuit voor een erg theatrale aanpak, met veel gebaren, volume en sfeerwissels. Anderen voelen zich het best bij de informatieve insteek, geruggesteund door een strak opgebouwde PowerPoint.
Marian De Smet behoort tot de auteurs die resoluut kiezen voor naturel. Doe weg die toeters en bellen, dit is wie ik ben, dit is wat ik doe, take it or leave it. Eerst wat geïntimideerd door het honderdkoppige publiek, bewees Marian gaandeweg dat je ook op die manier een zaal gefocust kan krijgen. Zelfs de draadloze microfoon werd opgeborgen en ingeruild voor de eerste aarzelende penneprobeersels.
Ze toonde 'De kip die zooooveel eieren legde', een zelfgemaakt boekje. Ze toonde 'Raf ziet het niet meer zitten', een vroege tekst waarvoor ze werd beloond met Duet met valse noten, de klassieker van Bart Moeyaert. Ze toonde haar reisdagboeken (houdt ze nog steeds bij), een flard puberpoëzie (over onmogelijke liefdes, dat spreekt) en een poging om een thriller te schrijven (wat haar op een writer's block kwam te staan).
Die artefacten meebrengen, openvouwen, tonen, laat het nog met een verontschuldigende glimlach zijn, is belangrijk. In elke zaal heb je jongeren die schrijven of willen schrijven. Het is goed om te weten dat schrijvers vroeger ook hebben getast in het duister. Dat de weg naar het debuut ook niet over rozen ging.
Toen Marian De Smet (1976) puberde, was het stukken lastiger om een echte schrijver aan het werk te zien. Je had de bibliothecaris met zijn kaartenbak, en tien regeltjes tekst op de flap. Op zijn best nog een foto van De Auteur. Daar moest je het mee doen. Een kantelmoment voor Marian kwam toen Bart Moeyaert -- hij weer -- op een dag haar school bezocht. Een onuitwisbare indruk maakte hij.
Het echte werk diende zich aan toen Marian de lerarenopleiding volgde. Ze kwam er in aanraking met tientallen prentenboeken. Een uitspraak van een medewerker van uitgeverij Clavis bleef als een mantra door haar hoofd spoken: "Een prentenboek, dat is twaalf blokjes tekst." Het zou het richtsnoer worden bij haar debuut Op slot, over een jongen die zichzelf insluit op het toilet van de bibliotheek.
"Een boek," zei Marian, "ontwikkelt zich langzaam in mijn hoofd. Ik word gegrepen door een beeld, bijvoorbeeld een dove jongen op een perron. Het beeld wordt een kortfilm, de kortfilm een langspeler. Pas als het verhaal er staat, zoek ik mijn schrijftafel op." Je goed documenteren is daarbij cruciaal. "Voor De woorden van zijn vingers heb ik inlichtingen gewonnen bij een doventolk en op de dovenschool."
Haar eerste uitgeverij ruilde ze om voor een nieuwe. "Toen ik een prijs van de KJV wegkaapte, vond ik dat ze daar te weinig mee deden. De interesse was zoek." Aan de hand van Geen bereik, een boek over een bergtocht die een nare keer neemt, legde Marian uit hoe de wisselwerking met haar Nederlandse eindredacteur verloopt. Het gekissebis over Vlaams taaleigen. Het schrappen van zinnen. Het toevoegen van zinnen, ook: soms vraagt de uitgever om een paar woorden meer, om de bladspiegel mooi te kunnen vullen.
Uitgeverijen richten zich trouwens vooral op meisjes. Meisjes lezen meer. Daarom krijgen romans die geen duidelijke genrefictie zijn (een actieheldenverhaal voor jongens, ik zeg maar wat) meestal een cover die vooral meisjes zal aanspreken. Ook daar moet Marian zich soms tegen weren.
Er kwamen geen vragen uit de zaal, wat best jammer was. Het derde middelbaar is een moeilijke leeftijd. Of was de lezing misschien toch een tikje braaf? En had de schrijfster de interactie, de confrontatie, met het publiek tijdens de lezing al moeten opzoeken? Nieuwsgierigheid naar de boeken was er achteraf wél. Daar zullen de voorgelezen fragmenten voor iets tussen zitten.
Bedankt, Marian! Tot je nog eens je familie komt opzoeken in het verre Wevelgem...
0 reactie(s):
Een reactie posten